Mükemmeliyetçilik…
Günlük yaşamda ne çok kullanırız değil mi? Kimi zaman doğru şekilde kimi zaman ise eksik veya yanlış anlamlarda…
Danışanlarımda, ailemde, sosyal çevremde her zaman karşıma çıkmıştır bu özellikte insanlar. Fark ettim ki birçok mükemmeliyetçi aslında bu özelliğinin farkında değil ve tükenmişlikten, hiçbir işe yetişememekten ve kendine vakit ayıramamaktan yakınıyor. Yazının sonunda, umarım mükemmeliyetçilik kelimesinin içeriği sizin için biraz daha netleşir.
Nedir Mükemmeliyetçilik?
Mükemmeliyetçilik, kişinin kendine ve yaşama dair gerçekdışı hedefler belirlemesi ve bunu sanki ulaşılabilir bir şeymiş gibi algılayarak kaynaklarını zorlayacak şekilde çabalamasıdır. Bir diğer ifadeyle; ”Kusursuzluğun mümkün olduğuna inanma ve ona ulaşma çabası.”
Aslında bu kişilerin kendilerine karşı ne kadar katı olduklarını görüyoruz. ”Başarısız olamam, olacaksa en iyisi olacak, hata yapmamalıyım.” sağlıksız ve yıpratıcı bir düşünceyken olması gereken kişinin kendini, yapabildiklerini gerçekçi bir bakış açısıyla fark edip, kendini olduğu gibi kabul edebilmesidir. ”Hata yapabilirim, ancak bir daha ki sefer daha dikkatli olurum, bu mümkün.” diyebilmesidir. Kişinin kendine karşı esnek ve hoşgörülü olmasıdır.
Psikolojik açıdan daha detaylı ele alınacak olursa; mükemmeliyetçiliğin temelinde onaylanma, kabul görme ve sevgi ihtiyacının yattığı görülüyor. Bu ihtiyaçlar çocukluk yaşamında ebeveynlerle kurulan ilişkilerle yakından ilgilidir. ”Uslu bir çocuk olursan seni severim.” diyen yani sevgiyi kusursuz olmayla eş değer gören veya tatminsiz, beklenti düzeyi yüksek, onaylamadan çok eleştiriyi kullanan (niye 100 değil de 95?) ebeveynler tarafından büyütülen çocuklar, yetişkinlik yaşamında mükemmeliyetçiliğe daha yatkın oluyorlar.
”En iyisini yapmam lazım, hata olursa kimse beğenmez; başarısız olursam kimse beni sevmez.” Kişide bu benzeri düşünceler hakimdir. Bu düşüncelerin etkisiyle oldukça katıdır kendine karşı.
Çocukluğunda maruz kaldığı yoğun yetersizlik duygusu yetişkin yaşamına da eşlik ediyordur artık, bu nedenle bu duyguyla baş edebilmek için hiç durmadan çabalar.
Kendilerine karşı fazlasıyla katı olan mükemmeliyetçi kişilerin biraz esnemeye ihtiyaçları vardır. Onlar için hayat ya siyahtır ya da beyaz; ancak ara renklerin varlığını da kabul etmek, hatalarını kimi zaman görmezden gelmek, kendine ikinci şansı tanımak ve hoşgörü geliştirilmesi gereken yönleridir.
Mükemmeliyetçilerin Özellikleri
- Her şey kusursuz olmalı.
- Her şey onun kontrolünde olmalı, diğerlerinin yeterince dikkatli olmadığına inanır.
- Detaycıdırlar; yapılacak işleri, tamamlanacak görevleri en ince ayrıntısına kadar incelerler.
- Detaycı olmaları peşinden başarıyı da getirir. Dünyaca ünlü tasarımcı Vera Wang bir konuşmasında; ”Detaylar ve giyen kişiyi nasıl etkileyecekleri konusunda takıntılıyımdır.” gibi bir söz dile getirmiştir. Belki de dünyaca ünlü bir tasarımcı olmanın sırrı ayrıntılarda gizlidir.
- Eşyalarına çok iyi bakarlar, uzun yıllar korurlar. Yakın çevremden yer alan, 22 yıllık evli bir kadının ”gelin başı” saçından kalan tel tokalarını hala sakladığını biliyorum.
- Kusurları çabuk görürler, söz konusu alışverişse paranın boşa gitme ihtimali yoktur. Yine önceki örnekte bahsettiğim kadın, mağazada incelediği bir kıyafetin dikiş hatalarını saniyeler içerisinde bulabilme becerisine sahip.
- Zaman yönetimi, dakiklik; eşyalarını planladıkları gibi zamanı da aynı hassasiyetle planlarlar.
- Giyimleri özenli, eşyaları düzenlidir
- Mühendis, mimar, estetik cerrah, organizatör gibi detayların önemli olduğu meslekler için olumlu bir özelliktir.
- Ekip çalışmalarında görev dağılımı yapılsa dahi huzursuz olurlar ve tüm görevleri üstlenmeye istekli olurlar.
Şimdi bu anlattıklarımdan yola çıkarak bir değerlendirme yapın. Kendinizi nerede görüyorsunuz? Esnek misiniz, katı mı?
Sahip olduğunuz özellik her ne olursa olsun bunun farkında olduğunuz sürece olumsuz yönlerinizi dahi olumluya çevirmeniz mümkün.
